Muzieklezing: Kerstmuziek, waar komt het vandaan?

Muzieklezing: Kerstmuziek waar komt het vandaan?

Wanneer?

Datum 

Maandag 11 december 2023


Tijd

19.30 - 21.30 uur (inloop vanaf 19.00 uur)

Waar?


Bibliotheek Nijkerk

Frieswijkstraat 99

3861 BK Nijkerk

Kosten?


Prijs € 8,50 p.p.

Start: gegarandeerd


Minimaal aantal deelnemers: n.v.t.

Maximaal aantal deelnemers: 100

"It’s beginning to look a lot like Christmas…" Als de eerste kerstliedjes op de radio komen dan weet je het: Kerst is nu echt dichtbij! Er is geen enkel ander seizoen waarvoor we speciale muziek maken. Zo bijzonder is dat! En een kerstlied is ook echt heel anders dan een gewoon lied. Maar waarom luisteren we in deze periode kerstliedjes? Hoe lang doen we dat al? Kortom: wat is de geschiedenis van de kerstmuziek?


De eerste ‘kerstliederen’ werden duizenden jaren geleden voor het eerst hier in Europa gezongen. Je zag het misschien al aan de aanhalingstekens, je kon ze toen namelijk niet echt kerstliederen noemen. Het waren heidense liederen. Rond de kortste dag van het jaar – de winterzonnewende – zongen mensen ze uit volle borst, terwijl ze dansten rond cirkels van stenen. Het Engelse woord voor kerstlied ken je vast wel: christmas carol. Carol betekent eigenlijk ‘zingen en dansen in een kring’.

Hele vroege Christenen namen de heidense viering van de winterzonnewende over en gaven mensen Christelijke liederen om te zingen, in plaats van de oorspronkelijke heidense stukken. In 129 kondigde een Romaanse bisschop aan dat het lied ‘Angel’s Hymn’ gezongen moest worden tijdens de kerstdienst in Rome. En ander oud Christelijk kerstlied werd in 760 geschreven voor de Grieks-Orthodoxe kerk. En dat was in feite het startschot: overal ter wereld werd nu kerstmuziek geschreven. Maar populair waren die kerstliederen totaal niet. Ze werden namelijk allemaal in het Latijn gezongen, en dat kon de gewone burger natuurlijk helemaal niet begrijpen.

Zo rond de Middeleeuwen hadden mensen weinig interesse in kerstmuziek. Ze hadden zelfs helemaal geen zin meer in het vieren van Kerst (say what!?). Dit veranderde gelukkig allemaal door Sint Franciscus van Assisi.

De kerstmuziek heeft zich ontwikkeld en somige liederen worden in alle talen gezongen, de melodie is herkenbaar voor ieder van ons. Hoe dat komt en wat maakt een nummer nu kerstmuziek? Waarom zijn sommige kerstliederen nog steeds populair? Sommige kerstliederen zijn helemaal niet voor kerstgeschreven? Hoe dit allemaal zit, dat gaat Piet Philipse ons deze avond vertellen aan de hand van geluidsfragmenten.


Gastspreker: Piet Phillipse

Muziek is voor Piet een wezenlijk deel van wie hij is. Zijn hele leven al verdiept hij zich in muziek. Zijn liefde voor muziek gaat verder dan het spelen en dirigeren. Hij verdiept zich maar wat graag in de achtergrond verhalen van de muziekstukken en componisten. 

Piet is als dirigent betrokken bij het participatie koor in 't Gooi. Zijn jaren lange ervaring als dirigent gaat hij inzetten voor dit mooie doel.


Piet Philipse studeerde orgel en koordirectie aan de Zeeuwse muziekschool bij Adriaan Fonteyn. In 1960 startte zijn loopbaan als organist in de Gereformeerde Kerk te Tiel, eerst als invaller en van 1962 met een vaste benoeming, waarna benoemingen volgde in Goes (1964), Hilversum (1975) en in de Wilhelminakerk te Bussum (1985). In september 1967 komt de eerste benoeming als dirigent (heel populair in die tijd een jongerenkoor). Benoemingen als cantor/organist in de daaropvolgende jaren volgen in Goes, ’s-Gravenpolder, Hilversum, Huizen, Amersfoort en Bussum.


Het belangrijkste vond en vindt Piet Philipse nog steeds probeer van noten muziek te maken die mensen raakt en daar is emotie voor nodig. Durf kritisch zijn op jezelf. Neem geen genoegen met een lagere maatstaf als je een hogere kunt halen. Het publiek verwacht, en terecht, een kwaliteitsnorm die de toets der kritiek kan doorstaan. Natuurlijk zijn er verschillen in kwaliteit tussen diverse koren, denk eens aan de Engelse koorscholen of de beroepskoren in de wereld, maar het mag zijn inziens nooit een excuus zijn om onder je niveau presteren. Hij is bijna een muzikale alleseter als het over koormuziek gaat, mits muziek en tekst gezamenlijk nog wat te zeggen hebben voelt hij zich daar meestal wel bij thuis.

Op dit moment is hij als dirigent verbonden aan het door hem zelf opgerichte Vocaal ensemble Voices en het Wilhelminaconsort uit Bussum en cantor-organist bij de St.Vitusparochie in Naarden. Tevens is hij verbonden als cantor-organist aan de cantatediensten in Bussum die in de periode tussen september en mei op de derde zondag van de maand worden gehouden, waar hij verantwoordelijk is voor de liturgische opzet en de muzikale invulling van de cantatediensten.

Naast het dirigeren van zijn vocaal ensemble bespeelde hij tot 2011 ook het monumentale Flentrop orgel in de Wilhelminakerk te Bussum.

unsplash